Uwagi
Polski Słownik Biograficzny - Uzupełnienia i sprostowania w t. 40 do art. Rupniewski Roch
Polski Słownik Biograficzny t. 33 str. 111: psb.27186.1
Rafał Gerber, Studenci Uniwersytetu Warszawskiego 1808-1831. Słownik biograficzny (str. 401): Rupniewski Roch, Wydział Nauk i Sztuk Pięknych, sekcja Bud. i Miern., wpis 22 XII 1825
Ukończył Uniwersytet w lipcu 1830 jako inżynier cywilny. Należał do koła spiskowego akademickiego; w nocy listopadowej był czynny w oddziale, który napadł na Belweder. Po utworzeniu Akademickiej Gwardii Honorowej był porucznikiem, a potem kapitanem Gwardii; po jej rozwiązaniu został przeniesiony w stopniu pporucznika do 1 P. Jazdy Kaliskiej. 3 IV 1831 został przydzielony na adiutanta polowego przy gen. Kickim, a w maju awansował na porucznika i przeszedł do 5 P. Ułanów; w lipcu 1831 był członkiem sądu wojennego nad gen. Hurtigiem, Sałackim i innymi. W kampanii 1831 odznaczył się w bitwach pod Wawrem, Grochowem, Dembem Wielkim, Kałuszynem i Ostrołęką i otrzymał Srebrny Krzyż Virtuti Militari. Po upadku powstania udał się na emigrację do Francji. W Królestwie zaś został w 1832 skazany przez Sąd Kryminalny Warszawy zaocznie na powieszenie; w 1834 Mikołaj I zamienił wyrok na dożywotnią banicję. Na emigracji we Francji, a potem w Anglii należał do rzędu wybitnych działaczy. W 1832 przystąpił do Komitetu Narodowego Polskiego w Paryżu oraz do węglarskiej loży „Trójcy Niepodzielnej”. Był jednym z założycieli Towarzystwa Demokratycznego Polskiego i jego podpis figuruje na siedemnastym miejscu pod aktem założenia 17 III 1832. Brał czynny udział w wyprawie Zaliwskiego i mianowany okręgowym na powiaty pułtuski i ostrołęcki, działał w 1833 w okolicach Ostrołęki. Udało mu się wrócić szczęśliwie do Francji, ale już w czerwcu 1834 przeniósł się na stałe do Anglii; po rocznym pobycie w Londynie zamieszkał w Portsmouth. Tu stał się z kolei współzałożycielem Ludu Polskiego Gromady Grudziąż. W związku z tym został skreślony z listy członków Tow. Dem. Pol. Po przyjeździe na wyspę Jersey objął kierownictwo tamtejszej Gromady Humań, której sekretarzem był do jej rozwiązania w maju 1843. W 1846 zgłosił powtórnie przystąpienie do Tow. Dem. Pol. Aktywną działalność kontynuował również w 1848, kiedy wyjechał do Wielkopolski i brał udział w akcji powstańczej w Ks. Poznańskim. Po upadku powstania powrócił do Anglii i osiadł do końca życia w Liver-pool. Tam występował przeciwko polityce Hotelu Lambert i podpisał w 1854 deklarację potępiającą działalność ks. Adama Czartoryskiego. Występował również w 1856 przeciwko akceptowaniu amnestii cesarskiej. W tychże latach kandydował dwukrotnie do Centralizacji. Z tego okresu pochodzą również wydane w 1854 przez Zenona Świętosławskiego Niezabudki jerseyskie, zbiór luźnych wierszy. Po powstaniu w 1866 Zjednoczenia Emigracji Polskiej zgłosił swój akces do niego. Zmarł w Liverpool.
Robert Bielecki, Słownik biograficzny oficerów powstania listopadowego: RUPNIEWSKI Roch - Ukończył szkoły w Kaliszu, od 22.12.25 student Wydziału Nauk i Sztuk Pięknych UW, 7.30 otrzymał dyplom inż. cywilnego. Członek Sprzysiężenia Wysockiego. W powstaniu aktywny uczestnik Nocy Listopadowej, belwederczyk, 30.11.30 wstąpił do akademickiej gw. honor, jako por., wziął udział w wyprawie pika Kickiego do Modlina, 2.1.31 kpt. akademickiej gw. honor., 3.2.31 ppor. 1 p. jazdy kal., 3.4.31 adiutant połowy gen. Klickiego, 14.5.3! por. 5 puł., 30.6.31 członek sądu wojennego nad gen. Hurti-giem, Wawer, Grochów, Dębe Wielkie, Kałuszyn, 17.3.31 otrzymał krzyż złoty nr 905 za Grochów. Przybył 12.31 do Francji, należał początkowo do zakładu w Bourges, 1832 członek Komitetu Narodowego Polskiego, 10.4.32 jako jeden z pierwszych został członkiem TDP. Wyjechał 1833 do Rodez, gdzie znajdował się pod specjalnym nadzorem policji. Uczestnik wyprawy Zaliwskiego, mianowany emisariuszem okręgowym pow. pułtuskiego i ostrołęckiego. Przedostał się do Szwajcarii, wziął udział w wyprawie sabaudzkiej, za co 6.34 wydalony został do Anglii, od 6.34 otrzymywał w Londynie zasiłek rządu bryt., 19.8.34 potępił Czartoryskiego. 1835 zamieszkał w Portsmouth, należał do Gromady Grudziąż a potem Humań, której sekretarzem był do 1843. Przystąpił 3.46 do aktu powstania krakowskiego, 1846 ponownie w TDP. Uczestnik wypadków Wiosny Ludów, 4.48 wyjechał do Wielkopolski. 2.49 przebywał w Londynie, potem osiadł w Liverpoolu. 1854 potępił działalność Czartoryskiego a 1856 carską amnestię. 1866 członek Zjednoczonej Emigracji Polskiej. 1875 został członkiem Stowarzyszenia Podatkowego. Rodziny nie założył. Zm. 27.12.76 w Liverpoolu. Za udział w powstaniu skazany zaocznie 113.2.32 przez NSK na karę śmierci, 16.9.34 Mikołaj zamienił ten wyrok na wieczną banicję, 1834 majątek jego uległ konfiskacie.
|
|
Roch Rupniewski
(ID: psb.27186.1)
