Wiktoryna Szymanowska (M.J. Minakowski, Genealogia potomków Sejmu Wielkiego)

„Słownik biograficzny teatru polskiego 1765-1965”, t. I, PWN Warszawa 1973:

BAKAŁOWICZ Wiktoryna Józefa, z Szymanowskich (17 X 1835 Warszawa - 30 X 1874 Warszawa), aktorka
Była córką => Wojciecha Szymanowskiego i Joanny z Meissnerów, siostrą - Władysława Szymanowskiego. Do występów została przygotowana wszechstronnie: aktorstwa uczył ją J.T.S. Jasiński, śpiewu - J. Quattrini. Debiutowała pod nazwiskiem panieńskim w 1852 w WTR: 17 I w partii Izabeli („Dobranoc panie Pantalon"), 10 III w roli Zofii („Pierwsza lepsza") i została zaangażowana do zespołu dramatu. Nie wybrała kariery śpiewaczej, jednak wielokrotnie występowała w wodewilach, a nawet w operetkach. Wg W. Krogulskiego S. Moniuszko pragnął powierzyć jej partię Broni w „Hrabinie”, ale B. odmówiła. W 1856 wyszła za mąż za Władysława B. znanego portrecistę (malarzem został również ich syn Stefan). Po pięciu latach rozeszła się z mężem, ale nadal używała jego nazwiska. Po rozwodzie znajdowała coraz to innych protektorów i opiekunów. Natomiast jej kariera teatr. była ustabilizowana. Do końca życia występowała stale w WTR; raz tylko wyjechała na występy gościnne w 1868 do Krakowa (od 6 do 22 X) i Lwowa (od 28 X do 9 XI). Miała wyrobioną pozycję, o czym świadczy (po parokrotnych awansach) podniesienie jej w 1867 pensji do 1500 rubli rocznie (najwyższa gaża aktorki przed H. Modrzejewską). Ostatni raz wystąpiła 22 X 1874 w T. Rozmaitości.
"Średniego wzrostu, pełna gracji, z twarzą miękko utoczoną, o wyraziście zarysowanym profilu, miała głos niewielki, ale pieściwy, giętki i rozkoszny"; jej cechą najbardziej uderzającą był „poetyczny wdzięk, którym przeświecała i przepajała grę swoją w sposób czarujący i subtelny” - pisał J. Kotarbiński. Te warunki wrodzone wyznaczały artystce emploi. Domenę B. stanowiły przede wszystkim współczesne komedie (często tłumaczone z franc.), bluetki, wodewile, sztuki dość poziomego niekiedy lotu, które dzięki jej grze zyskiwały wyższą rangę artystyczną. Przez długie lata była w T. Rozmaitości jedyną „naiwną"(komiczną lub liryczną). Role jej w tym zakresie odznaczały się wielką różnorodnością: od rezolutnych podlotków jak Adrianna („Pożar w klasztorze"), Klara („Śluby panieńskie") do szlachetnej i rzewnej Cecylii („Montjoye"). Mimo szablonowości tych postaci nie wpadła nigdy w rutyniarską sztampę, „figurynki papierowe teatralne, idealiki malowane kolorowo umiała znakomicie przetwarzać na postacie żywe, pełne artystycznej ułudy” (Kotarbiński). Również w rolach subretek tworzyła postacie zróżnicowane, indywidualne; Justyna w „Mężu i żonie” „czelna, chytra, cynicznie przebiegła, mądra i kokieteryjnie wyzywająca różniła się zasadniczo od Doryny w „Świętoszku”, którą artystka ubrała w zalotny kostium i biały czepeczek”. Dorynę pojęła „jako młodą, rezolutną służącą, miała ton weredyetwa miarkowanego wdziękiem” (Kotarbiński). W repertuarze B. znajdowały się również role chłopięce; grając młodych paniczów - pełnych uroku nicponiów, jak np. Margrabia de Letorieres („Sztuka przypodobania się"), Cherubin („Wesele Figara"), podbijała widownię temperamentem i brawurą. Stworzyła też romantyczną postać Pazia w „Marii Stuart” J. Słowackiego. Pełna figlarnego humoru, umiała nawiązać bliski kontakt z publicznością. „Naturalna jej wesołość udzielała się wszystkim, uśmiechowi jej wszyscy odpowiadali uśmiechem, rozkoszą były dla widzów jej powab i dowcip. Nikt patrząc na nią nie pomyślał nawet, jaką pracą artystka dochodzi do tej prawdy” - napisał o niej J.T.S. Jasiński. W istocie praca ta była w ciągu całego życia artystki ogromna i nieustanna (stale korzystała z rad i wskazówek J.T.S. Jasińskiego). Dzięki niej oczyściła dykcję z nalotu dziecinnej czułostkowości, a słaby z natury głos uczyniła niezwykle giętkim, zdolnym do odtworzenia najsubtelniejszych odcieni. Umiała wnikać w intencje autora, przejmować się duchem utworu. Wł. Bogusławski oceniał jej grę wyżej nawet od gry H. Modrzejewskiej, ale inni współcześni (J. Kotarbiński, W. Rapacki) nie potwierdzili tej opinii.
W ciągu swej kariery aktorskiej od ról naiwnych przeszła stopniowo do ról charakterystycznych, z których najwybitniejsze to Tekla („Okrężne"), Pawłowa („Marcowy kawaler"), Skalińska („Pozytywni") i Panna Forbach („Safanduły"). Stanowiły one świetną zapowiedź możliwości B. w nowym zakresie ról, różniących się całkowicie od poprzedniego emploi.

Wiktoryna Szymanowska (ID: psb.581.1)

Rodzice

śluby i dzieci, wnuki, i do prawnuków

Rodzeństwo, bratankowie lub siostrzeńcy/bratanice lub siostrzenice

Stryjowie lub wujowie oraz ciotki, i kuzynki

Najbliżsi sławni ludzie (wg kryterium PSB)

Uwagi

Thank you for using
my website Sejm-Wielki.pl