Janusz Stanisław Chełmicki z Chełmicy h. Nałęcz (M.J. Minakowski, Genealogia potomków Sejmu Wielkiego)

„Słownik biograficzny teatru polskiego 1900-1980”, t. II, PWN Warszawa 1994:

CHEŁMICKI Janusz Stanisław, także J. Nałęcz, J. Nałęcz-Chełmicki (14 V 1917 Wałcz - 7 V 1970 Katowice), aktor
Był synem Stanisława i Ireny Ch., mężem Zofii z Różyckich. Uczył się w Poznaniu i Aleksandrowie Kujawskim, a w 1936 rozpoczął studia rolnicze w Wyższej Szkole Gospodarstwa Wiejskiego w Cieszynie, gdzie specjalizował się w rybactwie. Równocześnie uczył się gry na fortepianie i z powodzeniem brał udział w eliminacjach do Konkursu Chopinowskiego, ale jego plany artyst. przekreślił wybuch II wojny światowej. Podczas okupacji niem. imał się różnych zawodów. Po wojnie zamieszkał w Gnieźnie, gdzie pocz. pracował w bibliotece, a nast. w miejscowym radiowęźle. W radiu m.in. opracowywał adaptacje powieści, które sam w odcinkach czytał; wtedy zwróciła na niego uwagę aktorka i dyr. teatru H. Sokołowska-Łuszczewska i zachęciła do pracy na scenie. Od sez. 1946/47 został zaangażowany do T. Miejskiego w Gnieźnie, gdzie jako J. Nałęcz występował do końca sez. 1949/50, m.in. w takich rolach, jak: Zięba („Tam, śród gór"), Geront („Szelmostwa Skapena"), Łatka („Dożywocie"). W sez. 1950/51 i 1951/52 był aktorem T. Polskiego w Poznaniu, a na sez. 1952/53 wrócił do Gniezna. W 1953 zdał w Krakowie eksternistyczny egzamin aktorski i uzyskał uprawnienia aktora zawodowego. Od sez. 1953/54 do końca 1960/61 występował w T. Polskim w Bielsku-Białej i Cieszynie, a od 1961/62 do końca życia w T. im. Wyspiańskiego w Katowicach. Grywał w filmach.
Aktor utalentowany, b. pracowity, miał zawsze interesująco i starannie opracowane role. Najbogatsze okresy jego działalności artyst. to występy na scenie bielskiej i katowickiej. W pierwszym okresie ceniony był jako aktor charakterystyczny, szczególnie dobry odtwórca postaci komicznych, m.in. takich, jak: Wicherkowski („Dom otwarty"), Nieśmiałowski („Klub kawalerów"), Czkawka („Wieczór Trzech Króli"), Carmanchel („Zielony Gil"), choć już wtedy grywał z powodzeniem role dram., np. Przełęckiego („Uciekła mi przepióreczka"), czy Ottona Franka („Pamiętnik Anny Frank"). W Katowicach odnosił największe sukcesy i zagrał najlepsze swoje role, m.in. takie, jak: Kreon („Antygona” J. Anouilha, 1962), Warwick („Święta Joanna”, 1963), Poloniusz („Hamlet”, 1963), Kapelan („Matka Courage i jej dzieci”, 1963), Dziennikarz („Wesele”, 1964), Dyrektor teatru („Dwa teatry”, 1965), Profesor („Lekcja”, 1966), Cyryl Poges („Szkarłatny proch”, 1968) i ostatnia, zagrana b. sugestywnie postać - Pan Chisholm („Skamieniały las”, prem. 20 III 1970). Jego aktorstwo tak charakteryzowała I.T. Sławińska: „Tak w komedii, jak i w dramacie, siłą jego aktorstwa jest piękny, interesujący głos, znajomość tego instrumentu, która pozwala na niezwykle precyzyjne wykończenie dialogu, na wydobycie zeń ukrytych psychologicznych właściwości. Chełmicki chętnie się charakteryzuje zewnętrznie, ale niechętnie nadużywa gestu. Jest aktorem skupionym, jego propozycje sceniczne bardziej chyba odwołują się do intelektu widza niż do uczucia. Zresztą role jego są wynikiem długich zwykle przemyśleń i poszukiwań”. Często występował w radiu. Dwukrotnie otrzymał nagrodę artyst. miasta Bielska-Białej.

Janusz Stanisław Chełmicki z Chełmicy h. Nałęcz (ID: sw.59294)

Rodzice

śluby i dzieci, wnuki, i do prawnuków

Rodzeństwo, bratankowie lub siostrzeńcy/bratanice lub siostrzenice

Stryjowie lub wujowie oraz ciotki, i kuzynki

Najbliżsi sławni ludzie (wg kryterium PSB)

Uwagi