Rufin Damazy Morozowicz (M.J. Minakowski, Genealogia potomków Sejmu Wielkiego)

„Słownik biograficzny teatru polskiego 1765-1965”, t. I, PWN Warszawa 1973:

MOROZOWICZ Rufin (8 XII 1851 Warszawa - 14 IV 1931 Milanówek), aktor, śpiewak, reżyser
Był synem Rufina M., nauczyciela, i Małgorzaty z domu Fournier, bratem => Henryka M., mężem => Rozalii M., ojcem => Karoliny M., => Leopolda M. i aktorki Marii Morozowicz-Szczepkowskiej. Ukończył gimn. filologiczne i rozpoczął naukę w warsz. Szkole Dramatycznej u J. Chęcińskiego, ale wydalono go po dwóch miesiącach z powodu „braku zdolności”. Został zaangażowany przez J. Russanowskiego, który w 1868 zorganizował pierwszy w Warszawie t. ogr., Tivoli. Po sez. letnim wyjechał do Pułtuska z zespołem Russanowskiego. Od lutego 1869 grał u A. Bucholtzowej, m.in. w Płocku, w sez. 1869/70 u A. Raszewskiego w Płocku, od maja 1870 u D. Feliksiewicza w Płocku, Piotrkowie i Częstochowie. W 1871-75 był aktorem i reżyserem w zespole A. Trapszy i odwiedził z nim m.in. Kalisz, Radom, Kielce, Lublin, Łódź oraz warsz. t. ogr. Tivoli i Alhambra. Wtedy to zaczęto mu powierzać odpowiedzialne role charakterystyczne w dramatach, komediach i operetkach, takie jak: Blazjusz („Nie igra się z miłością"), John Styx („Orfeusz w piekle"), Baron de Gondremark („Życie paryskie"), Igiełka („Gałganduch, czyli Trójka hultajska"), Bertrand („Robert i Bertrand, czyli Dwaj złodzieje"). Proponowano mu w tym czasie przejście do T. Rozmaitości, lecz M. odrzucił tę propozycję. W 1875-78 pracował w t. krak.; grał tam m.in. Grabca („Balladyna"), Rododendrona („Piękne Georgianki"), Dratewkę („Pani majstrowa z Kleparza"). W 1878-80 występował w zespole J. Teksla, m.in. w Łodzi, Kaliszu, Piotrkowie i w warsz. t. ogr. Belle Vue. Od jesieni 1880 prowadził wraz z F. Krotkem zespół i dawał przedstawienia w październiku i listopadzie w Częstochowie, od 18 XI 1880 do 20 I 1881 w Piotrkowie, od 22 I do 22 V w Kielcach, a od 25 V do 13 X 1881 w warsz. t. ogr. Eldorado. Działalność dyrektorska M. zakończyła się jednak niepowodzeniem finansowym. 10 X 1881 debiutował w WTR w partiach Midasa („Piękna Galatea") i Gajera („Bursze"). Publiczność przyjęła go przychylnie; dzięki corocznym występom w t. ogr. był już w Warszawie b. popularny. Zaangażowany do zespołu farsy i operetki WTR, początkowo występował też w T. Rozmaitości; grał tam m.in. Grabarza („Hamlet"), Chudogębę („Wieczór Trzech Króli"). Nieprzerwane pasmo sukcesów święcił na scenach T. Małego i T. Nowego stając się jednym z najpopularniejszych aktorów Warszawy. W 1888 został reżyserem operetki. Równocześnie występował w farsach i operetkach grając takie role, jak np. Pan Martin („Zemsta pana Martin"), Hrabia („Mąż debiutantki"), Griffardin („Pierścień rodzinny"), Bonifacy („Żona pana Bonifacego"), Menelaus („Piękna Helena"). W 1890 zrezygnował z funkcji reżysera. Nie obyło się to podobno bez udziału L. Śliwińskiego, który chciał połączyć w swych rękach reżyserię farsy i operetki. M. pozostał jednak w operetce pierwszym aktorem zespołu. W ugruntowaniu tej pozycji niewątpliwie pomagał mu Śliwiński. Doceniał on talent M., a chcąc go sobie zjednać tak dobierał repertuar i ustawiał role, aby eksponować jego grę. W 1890-1915 M. grał takie role jak: Zwack („Sztygar"), Lorenzo („Bettina"), Wezyr („Wielki Mogoł"), Szkopek („Myszy bez kota"), Dyrektor teatru („Nitouche"), Książę („Konik polny i mrówka"), Ptolemeusz XIII („Czarodziej znad Nilu"), Wagerer („Trzy życzenia"), Weisskopf („Posłaniec nr 6666"), Thompson („Milionowa narzeczona"), Merkury („Figle Junony"), Wezyr („Tysiąc i pierwsza noc"), Joachim XIII („Czar walca"), Harrison („Targ na dziewczęta"). Czasem zajmował się też reżyserią; wystawił np. operetkę „Wenecja w Paryżu”. 20 II 1912 obchodził jubileusz czterdziestolecia pracy artyst. występując w operetce „Romantyczna żona”, W 1913 - wraz z synem Leopoldem M. - występował dorywczo w t. Bagatela. W 1915 był członkiem Komitetu Zrzeszenia T. Nowości; na scenie tego t. występował do 1922. W 1922-24 pracował w T. Nowym. Następnie powrócił do T. Nowości, gdzie 12 III 1925 obchodził jubileusz pięćdziesięciolecia pracy, grając rolę Króla Ludwika („Madame Pompadour"). Wkrótce wycofał się z życia teatr. i zamieszkał w Milanówku. W ostatnim okresie grał m.in. role: Froscha („Zemsta nietoperza"), Emila („Szalona Lola"), Peniżka („Hrabina Marica"). Grał także epizodyczne role film. (np. w filmie „Tajemnica przystanku tramwajowego"). W 1926-27 pojawił się jeszcze na scenie warsz. T. Nowości występując w operetce „Noc Bachusowa”.
Jako reżyser operetki warsz. nie wykazał większych ambicji. Jedynym jego sukcesem artyst. w tej dziedzinie było wystawienie „Mikada” (3 IX 1887). Wg opinii prasy skopiował wtedy swoją inscenizację z przedstawienia zespołu ang., który gościnnie występował w Warszawie. W pozostałych wypadkach dekoracje, reżyseria, a także repertuar bywały za jego rządów często ganione. M. znał jednak publiczność warsz., a stosując się do jej gustów potrafił ją przyciągnąć do operetki ugruntowując jej powodzenie i przyszły rozkwit. Najbardziej ceniony był jako aktor, mistrz tzw. zimnego komizmu, wynikającego nie tyle z wesołości i pogody, ile z wywracania na nice zwykłego porządku rzeczy. Brzydki, chudy, miał małe oczy i cienkie nogi, był kapryśny i złośliwy. Kwintesencja jego poglądu na świat zawarła się w roli Grabarza („Hamlet"), którą grał z wielkim powodzeniem. Wg A. Grzymały-Siedleckiego cechowały ją rysy „gorzkiego i nieco zadziornego nihilizmu”, opartego na przekonaniu, że „nie ma niczego, co by było trwałe, coś warte”. W operetce, wbrew tradycjom tego gatunku, unikał wszelkiej szarży. Oszczędny w geście, powolny w mowie (co z czasem przechodziło w manierę), dopiero za rządów Śliwińskiego i pewno pod jego wpływem zaczął przejawiać w swej grze więcej rozmachu. Największy sekret jego powodzenia tkwił w ujawnianiu naiwności skrywającej się pod śmiertelną powagą. Ze szczególnym upodobaniem ośmieszał w ten sposób postaci wysoko postawione w hierarchii społecznej, toteż jego największą kreacją, nieprześcignioną od jego czasów na pol. scenie stał się niedołężny król Menelaus („Piękna Helena"). W komedii „Jarmark małżeński” ucharakteryzował się na S. Przybyszewskiego, aby okazać swoją pogardę dla modernizmu i pięknoduchów. Był to jednak w jego aktorstwie wypadek rzadki, gdyż zazwyczaj charakteryzował się mało lub wcale. Wielką wagę przywiązywał natomiast do swojej sylwetki i to już od pierwszego wejścia na scenę. Była to często jakby ekspozycja całej roli, jak np. w „Pięknej Helenie": oklaski wywoływało samo pojawienie się Menelaja, w przekrzywionej koronie, w obwisłym płaszczu, z wyrazem zniechęcenia na twarzy. Głos miał słaby, władał nim jednak doskonale wyróżniając się wzorową dykcją. Największe wrażenie sprawiała celność jego intonacji, spojrzeń i gestów, nieprzeparcie komicznych, mimo prostoty i powściągliwości wyrazu. „Te ułamki ruchów Morozowicza - pisał Grzymała-Siedlecki - te jego niedospojrzenia, jego gra twarzy zwiewna, a pozostająca w pamięci, jego jakby niedbałość, ledwo podkreślane słóweczko, rzucone jakby na przepadłe - wszystko to składało się na typ komiki absolutnie odrębnej, na nikim nie wzorowanej i nie dającej się naśladować”. Wielką wesołość budziły aktualne i zjadliwe kuplety, które sam pisał, dodając je do swych ról. Był autorem utalentowanym, tłumaczył i adaptował libretta franc. operetek, a nawet sam pisał libretta i komedie. Przez pewien czas miał wytwórnię dekoracji teatralnych. Nadto zajmował się handlem win (na czym stracił), a majątku dorobił się na produkcji kosmetyków. Pierwszą jego żoną była aktorka Rozalia z Kozakowskich, drugą - Waleria z Kotowiczów (od 1885).

Rufin Damazy Morozowicz (ID: psb.18933.1)

Rodzice

śluby i dzieci, wnuki, i do prawnuków

Inne małżeństwa i dzieci ojca: Rufin Morozowicz, rodzeństwo, bratankowie lub siostrzeńcy/bratanice lub siostrzenice

Stryjowie lub wujowie oraz ciotki, i kuzynki

Najbliżsi sławni ludzie (wg kryterium PSB)

Uwagi

Thank you for using
my website Sejm-Wielki.pl