Uwagi
Nekrolog w „Kurierze Warszawskim” 218/1831, 219/1831 http://ebuw.uw.edu.pl/dlibra/publication?id=24121&tab=3 (za: A. Tyszka, Nekrologi Kuriera Warszawskiego): Józef KOZŁOWSKI
patron trybunału, kpt. Gwardii Narodowej, czł. Tow. Patriotycznego; zm. 12 VIII 1831, nab. żał. 18 VIII 1831 w kośc. Karmelitów na Krakowskim Przedm. w Warszawie
Polski Słownik Biograficzny t. 15 str. 11: psb.13362.1
Rafał Gerber, Studenci Uniwersytetu Warszawskiego 1808-1831. Słownik biograficzny (str. 102): Kozłowski Józef [Gabriel], Wydział Prawa i Administracji, sekcja Prawa i Admin., wpis 13 XII 1817
Adwokat warszawski, spiskowy działacz akademicki, w czasie powstania listopadowego jeden z przywódców lewicy Tow. Patriotycznego, rzecznik ustroju republikańskiego. Już w szkole należał do półlegalnej patriotycznej organizacji uczniowskiej. Na uniwersytecie był członkiem organizacji spiskowej „Związek Bezimienny” w 1819. Mieszkanie jego było miejscem zebrań, m. in. w nim odbyło się zebranie ku czci zabójcy A. Kotzebuego, Karola Sanda, symbolu niemieckiego postępowego ruchu studenckiego. W następnych dwóch latach uczestniczył w Związku Wolnych Polaków, utrzymując kontakt z organizacją studentów krakowskich. Był „ogólnym gospodarzem” „Gospody Akademickiej”, tzn. jej przewodniczącym. „Gospoda Akademicka” była jawną organizacją patriotyczną, liczącą 120 członków na ogólną liczbę 181 studentów nowo zapisanych w 1820. Jej oficjalnym celem były zabawy studenckie i czytanie pism periodycznych. W swoich wystąpieniach studenckich K. głosił radykalizm polityczny i reprezentował poglądy antyreligijne. Ukończywszy studia rozpoczął w 1821 praktykę adwokacką jako patron przy Trybunale Cywil. woj. mazowieckiego w Warszawie. Aresztowany w 1821 na skutek wykrycia Związku Wolnych Polaków, osadzony w więzieniu u Karmelitów, zachowywał postawę niezłomną, za co często trzymano go o Chlebie i wodzie. O jego popularności w kręgach patriotycznych świadczy fakt, że aresztowany Walerian Łukasiński wybrał sobie początkowo tego bardzo jeszcze młodego prawnika za obrońcę. Była to oczywiście demonstracja, albowiem K. pozostawał jeszcze wtedy w więzieniu. Po zwolnieniu figurował dalej jako prawnik, jednak zastosowano wobec niego zakaz praktyki adwokackiej i ścisły nadzór policji. K. był prawdopodobnie w latach następnych członkiem Tow. Patriotycznego. W okresie przedpowstaniowym należał do Związku Wysockiego i przygotowywał do powstania rzesze rzemieślnicze, a w noc listopadową pociągnął za sobą ludność Starego Miasta. Był współzałożycielem Tow. Demokratycznego i jednym z przywódców jego radykalnego odłamu, członkiem Komitetu Towarzystwa, a od początku lutego jednym z jego wiceprezesów. Równocześnie był czynny w Gwardii Narod. Warsz. jako kapitan w niepłatnym jej sztabie. Świetny i dowcipny mówca, brał udział we wszystkich ważniejszych masowych zebraniach Towarzystwa, występując w obronie wolności druku, za uwłaszczeniem chłopów i dopuszczeniem ich przedstawicieli do sejmu, przeciwko przywilejom stanowym, za ustrojem republikańskim. Brał czynny udział w radykalnych politycznie manifestacjach ku czci dekabrystów oraz ku czci szewca Jana Kilińskiego, symbolu patriotyzmu warszawskiej ludności rzemieślniczej. Był przeciwnikiem Rządu Narodowego A. Czartoryskiego, Skrzyneckiego i kunktator-skiej polityki J. Lelewela. Umarł niespodzianie w przededniu wystąpień ludu warszawskiego, jak podały gazety – na cholerę. Był jednym z najgorętszych członków Tow. Demokratycznego. Pozostawał w bliskich stosunkach z Janem Czyńskim, który wielokrotnie wspomina o nim w broszurach politycznych, czyniąc go ponadto jednym z głównych bohaterów swojej powieści, Cesarzewicz Konstanty i Janina Grudzińska, czyli jakobini polscy.
Robert Bielecki, Słownik biograficzny oficerów powstania listopadowego: KOZŁOWSKI Józef Gabriel - Ukończył warsz. konwikt pijarów, od 13.12.17 student Wydziału Prawa i Administracji UW. 1819 był członkiem studenckiej organizacji spiskowej Związek Bezimienny, 1820-21 uczestniczył w Związku Wolnych Polaków, przewodniczył Gospodzie Akademickiej, jawnej organizacji politycznej skupiającej ok. 120 członków. Po ukończeniu studiów podjął 1821 praktykę adwokackąjako patron przy Trybunale Cywilnym woj. maz. w Warszawie. Aresztowany 1821 po wykryciu Związku Wolnych Polaków, osadzony u karmelitów, zachował niezłomną postawę, za co był trzymany o chlebie i wodzie. Łukasiński w dowód uznania wybrał go sobie na obrońcę. Po uwolnieniu nie mógł wykonywać zawodu i pozostawał pod nadzorem policji. Członek Sprzy-siężenia Wysockiego. W powstaniu aktywny uczestnik Nocy Listopadowej, poderwał ludność Starego Miasta i poprowadził jąpod Arsenał, 1.12.30 współzałożyciel, potem wiceprezes Towarzystwa Patriotycznego, 26.12.30 kpt. niepłatny w sztabie gw. nar. warsz., organizował manifestacje patriotyczne ku czci dekabrystów i Jana Kilińskiego, przeciwnik Czartoryskiego i Skrzyneckiego, a nawet Lelewela. Zm. niespodziewanie 12.8.31 w Warszawie na cholerę. Jeden z głównych bohaterów powieści J. Czyńskiego „Cesarzewicz Konstanty i Joanna Grudzińska, czyli jakobini polscy”.
sw.562162 Robert Bielecki, Słownik biograficzny oficerów powstania listopadowego, Warszawa 1995-98
|
|
Józef Gabriel Kozłowski
(ID: psb.13362.1)
